Tên Sách:

THỰC VẬT CHÍ VIỆT NAM - FLORA OF VIETNAM - TẬP 19: HỌ CHÈ - THEACEAE D. Don

MỞ ĐẦU

Họ Chè (Theaceae D. Don) có khoảng 29 chi với 550 loài, phân bố ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới của 2 bán cầu. Những đại diện cơ bản nhất tập trung ở châu Á, nhất là Trung Quốc và Đông Dương. Việt Nam có 11 chi với 124 loài, 15 thứ và 2 dạng, thuộc 2 phân họ và 5 tông, phân bố chủ yếu ở các tỉnh vùng núi, trung du. Giá trị tài nguyên của họ Chè khá quan trọng, chủ yếu cho nước uống, tannin; một số cho gỗ, làm cảnh và thuốc chữa bệnh.

Các công trình nghiên cứu về hệ thống phân loại họ Chè (Theaceae) được bắt đầu từ giữa thế kỷ XVIII như C. Linnaeus (1753), Moech (1794), D. Don (1822),… Sau đó là G. Bentham & J. D. Hooker (1862-1887), V. H. Heywood (1993), H. Melchior (1964), Phedorov (1981), A. Takhtajan (1973, 1987, 1996),… Các công trình chuyên khảo chi Camellia có J. R. Sealy (1958), H. T. Chang & B. Bartholomew (1984); T. L. Ming (1999); chi Eurya có C. E. Kobuski (1947), L. K. Ling (1966),...

Ở Việt Nam cũng sớm có những tác giả người nước ngoài nghiên cứu về họ Chè (Theaceae) như J. Loureiro (1790), J. B. L. Pierre (1887), C. J. Pitart (1910), F. Gagnepain (1943, 1948). Bên cạnh đó còn có các công trình của tác giả Việt Nam về họ này đã bổ sung thêm nhiều tư liệu mới như Lê Khả Kế (1970), Phạm Hoàng Hộ (1970, 1991, 1999), Trần Đình Lý (1984), Nguyễn Tiến Bân (1997), Nguyễn Tiến Bân và Nguyễn Hữu Hiến (2003). Đặc biệt là một số công trình gần đây của J. C. Rosmann (1997), Trần Ninh (1998), Trần Ninh và N. Hakoda (1998) đã bổ sung một số taxon mới thuộc chi Camellia ở Việt Nam.

Một số công trình chủ yếu nghiên cứu về giá trị sử dụng của họ Chè ở Việt Nam như Đỗ Tất Lợi (1986, 2000), Võ Văn Chi (1997, 2012), Đỗ Huy Bích & cs. (2004),…

Các nước lân cận với Việt Nam cũng có những tác giả nghiên cứu chuyên sâu về phân loại họ Chè (Theaceae) như ở Trung Quốc có T. L. Ming (1997, 1999), H. T. Chang (1954, 1981, 1991, 1998), L. K. Ling (1996, 1998); ở Ấn Độ có W. T. Thiselton Dyer (1874),…

Thực vật chí Việt Nam, tập 19 - họ Chè (Theaceae D. Don) là công trình phân loại đầy đủ và có hệ thống được biên soạn trên cơ sở hàng chục năm nghiên cứu. Việc điều tra thu thập mẫu vật và tư liệu được tiến hành trên khắp lãnh thổ Việt Nam. Đồng thời cũng đã nghiên cứu tiêu bản và tư liệu ở các phòng tiêu bản trong nước như Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật (HN); Khoa Sinh học, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên (Đại học Quốc gia Hà Nội) (HNU); Viện Điều tra quy hoạch rừng (HNF); Viện Sinh học nhiệt đới (Tp. Hồ Chí Minh) (HM); Trường Đại học Dược Hà Nội (HNPI); Viện Dược liệu Hà Nội (HNPM); và các phòng tiêu bản thực vật nước ngoài như Viện Thực vật Komarov (LB Nga) (LE) và Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Quốc gia Paris, Pháp (P).

Tập sách dày 360 trang, trình bày những nội dung của một công trình về hệ thống phân loại họ Chè ở Việt Nam. Bao gồm phần giới thiệu đặc điểm hình thái các đại diện ở Việt Nam, kiểm kê các hệ thống phân loại và lựa chọn hệ thống cho nghiên cứu phân loại họ Chè (Theaceae) ở Việt Nam; phần chủ yếu là phân loại họ Chè ở Việt Nam. Mỗi taxon được trình bày danh pháp, tên đồng nghĩa, đặc điểm hình thái, mẫu chuẩn, sinh học và sinh thái, phân bố trong và ngoài nước, mẫu nghiên cứu, giá trị sử dụng, các nhận xét (nếu có). Bên cạnh đó là 117 hình vẽ về đặc điểm hình thái và các loài, 18 trang ảnh màu, các bảng tra tên khoa học và tên Việt Nam, tài liệu tham khảo. Ngoài ra còn có phần giới thiệu bằng tiếng Anh (mở đầu và các khoá định loại taxon).

Trong công trình có tham khảo và trích dẫn tư liệu, hình vẽ và ảnh màu của các tác giả khác.

 

 

 

Sách Thực vật chí khác
THỰC VẬT CHÍ VIỆT NAM - FLORA OF VIETNAM - Tập 13: HỌ CAU – ARECACEAE Schultz-Sch.
Tác giả: Andrew Henderson, Trần Thị Phương Anh
THỰC VẬT CHÍ VIỆT NAM - FLORA OF VIETNAM - TẬP 18: HỌ TAI VOI - GESNERIACEAE Dumort.
Tác giả: Vũ Xuân Phương
THỰC VẬT CHÍ VIỆT NAM - FLORA OF VIETNAM - TẬP 19: HỌ CHÈ - THEACEAE D. Don
Tác giả: Nguyễn Hữu Hiến
THỰC VẬT CHÍ VIỆT NAM - FLORA OF VIETNAM - TẬP 17: 2. HỌ MÃ TIỀN - LOGANIACEAE R.Br.ex Mart
Tác giả: Vũ Văn Hợp, Vũ Xuân Phương
THỰC VẬT CHÍ VIỆT NAM - FLORA OF VIETNAM - TẬP 17: 1.HỌ CÀ - SOLANACEAE Juss.
Tác giả: Vũ Văn Hợp
THỰC VẬT CHÍ VIỆT NAM - FLORA OF VIETNAM - TẬP 16: HỌ RÁY - ARACEAE Juss.
Tác giả: Nguyễn Văn Dư
THỰC VẬT CHÍ VIỆT NAM - FLORA OF VIETNAM - TẬP 14: HỌ BÔNG - MALVACEAE Juss.
Tác giả: Đỗ Thị Xuyến
THỰC VẬT CHÍ VIỆT NAM - FLORA OF VIETNAM - Tập 12: HỌ BỒ HÒN - SAPINDACEAE Juss.
Tác giả: Hà Minh Tâm